Πόλεμος του Δ΄ Συνασπισμού

Στις αρχές του 1806 ο Ναπολέων άρχισε να οργανώνει κατά το δικό του τρόπο τον γερμανικό χώρο. Ίδρυσε την Ομοσπονδία του Ρήνου, το μεγαλύτερο δορυφορικό του κράτος, που περιελάμβανε αρχικά την Βαυαρία, την Βυρτεμβέργη και την Βάδη, ενώ αργότερα προσχώρησαν και όλα τα άλλα γερμανικά κρατίδια. Τότε η Πρωσία μετανιώνοντας που δεν είχε συμμετάσχει στον προηγούμενο πόλεμο κατήγγειλε την γαλλική κατοχή γερμανικών χωρών και σχημάτισε με την Βρετανία, το Ανόβερο, την Σουηδία, την ταπεινωμένη Ρωσία και τη Σαξονία (στην οποία μετέφερε τον στρατό της) τον Δ΄ Συνασπισμό. Τον ίδιο καιρό ξέσπασε υπό την προτροπή του Παρισιού, με στόχο τον περισπασμό των Ρώσων, νέος ρωσο-τουρκικός πόλεμος στον οποίο αναμείχθηκε με τον στόλο της και η Βρετανία. Νωρίτερα εκείνο τον χρόνο γαλλικές δυνάμεις στην Ιταλία διέλυσαν τον μικρό ιταλικό στρατό των Βουρβόνων του κράτους των Δυο Σικελιών και έθεσαν στον έλεγχο τους και το νότιο τμήμα της χώρας. Το νέο βασίλειο, της Νεάπολης, ανέλαβε ο αδερφός του αυτοκράτορα, Ζοζέφ.

Στις αρχές του του φθινοπώρου ο βασιλιάς της Πρωσίας Φρειδερίκος Γουλιέλμος Γ΄συμμάχησε με την Μεγάλη Βρετανία, την Σουηδία και την Ρωσία σχηματίζοντας τον Δ΄ Συνασπισμού εναντίον της Γαλλίας. Ο Ναπολέων εισέβαλε στην Πρωσία με 160.000 στρατιώτες και στις 14 Οκτωβρίου του 1806 κατέστρεψε τις πρωσικές στρατιές στην διπλή μάχη της Ιένας-Άουερστεντ με αποτέλεσμα λίγες ημέρες αργότερα να μπει θριαμβευτής στο Βερολίνο ενώ ύστερα από σφοδρή καταδίωξη οι Γάλλοι στρατάρχες Λαν, Μυρά, Νεΰ καιΜπερναντότ αιχμαλώτισαν τα εναπομείναντα σώματα του πρωσικού στρατού, καθήλωσαν τις μεραρχίες του Μπλύχερ που είχε ενισχυθεί από τους Σουηδούς στην μάχη του Λύμπεκ ενώ ο στρατάρχης Νεΰ έδωσε το τελικό χτύπημα με την κατάληψη του οχυρού του Μαγδεμβούργου.

Στο Βερολίνο, ο αυτοκράτορας έθεσε σε ισχύ το περίφημο Διάταγμα του Βερολίνου, το οποίο απέβλεπε σε οικονομική κατάρρευση της Αγγλίας εφαρμόζοντας εμπάργκο στα Βρετανικά προϊόντα από την ηπειρωτική Ευρώπη. Ο σκοπός αυτής του της ενέργειας ήταν να αναγκάσει τους Βρετανούς να δεχθούν λήξη των εχθροπραξιών αφού το γαλλικό ναυτικό είχε αποτύχει να τους αναγκάσει. Τελικά αυτό το σχέδιο θα αποδεικνυόταν και ανεφάρμοστο και ανεδαφικό. Η γαλλο-ευρωπαική αυτοκρατορία χρειάζονταν τα καλύτερα βιομηχανικά αγγλικά εμπορεύματα και όντας σε κατάσταση συνεχούς πολέμου θα κατέρρεε πριν τους επίσης εξαντλημένους Βρετανούς. Ο χερσαίος πόλεμος θα επιτεινόταν γιατί κάθε χώρα που δεν ήθελε να διακόψει το εμπόριο με το Λονδίνο και τις τεράστιες αποικίες του έπρεπε να εξαναγκαστεί, ταυτόχρονα όμως οι ανάγκες αυξάνονταν και η οικονομία λύγιζε. Ένας είδος διηπειρωτικού πληθωρισμού διογκώθηκε προκαλώντας την κοινωνική γαλήνη και ξεσηκώνοντας τελικά τους λαούς. Επρόκειτο δηλαδή για έναν φαύλο κύκλο που ο Ναπολέων έπρεπε να είχε αντιληφθεί.

Με τη συντριβή της Πρωσίας ο Ναπολέων πληροφορήθηκε ότι ρωσικά στρατεύματα υπό την ηγεσία του εξηνταοκτάχρονου Μιχαήλ Καμένσκυ βρισκόταν στην Πολωνία. Ο τελευταίος όμως αρνούμενος να ρισκάρει μια εμπλοκή με τον Βοναπάρτη υποχώρησε βορειοανατολικά αφήνοντας τους Γάλλους να εισχωρήσουν στην Βαρσοβία όπου αποθεώθηκαν από τον τοπικό πληθυσμό που τους θεωρούσε απελευθερωτές. Οι Γάλλοι συνέχισαν την καταδίωξη διαμέσου του Βιστούλα και έδωσαν σκληρές μάχες με τους Ρώσους στο Κράζνοβο στις 23 Δεκεμβρίου και τρεις ημέρες αργότερα στην μάχη του Πουλτούσκ που παρά την σκληρή αντίσταση οι Γάλλοι ανάγκασαν για άλλη μια φορά τους Ρώσους σε υποχώρηση. Ωστόσο λόγω της επιδείνωσης του καιρού ο Ναπολέων εγκατέστησε τα χειμερινά καταλύματα στην Πολωνία για να ξεκουράσει τη στρατιά του η οποία παρά την νικηφόρα εκστρατεία είχε εξαντληθεί. Ωστόσο στις 7 Ιανουαρίου του 1807 ο νέος διοικητής των ρωσικών στρατευμάτων Λέβιν Άουγκουστ φον Μπένιγκσεν αποφάσισε να αιφνιδιάσει την γαλλική αριστερή πτέρυγα μετακινώντας το στρατό του από το Νοβγκόρντ στην Ανατολική Πρωσία δίνοντας και το πρώτο χτύπημα στο ΣΤ΄ Σώμα του στρατάρχη Νεΰ ο οποίος προέλασε βορειότερα από τις συντεταγμένες που του είχαν ανατεθεί από τον αυτοκράτορα για την χειμερινή του κατασκήνωση αναζητώντας μια καλύτερη βάση ανεφοδιασμού για τρόφιμα. Ο Νεΰ καταλαβαίνοντας την κατάσταση υποχώρησε αφήνοντας το Α΄ Σώμα υπό τον Μπερναντότ απομωνομένο στα χέρια του Μπένιγκσεν. Ωστόσο ο Ναπολέων για να γυρίσει την κατάσταση στα χέρια του έστειλε διαταγή στον Μπερναντότ να υποχωρήσει πριν από τον Μπένιγκσεν ετσί ώστε ο ίδιος να συγκεντρώσει ταχύτατα τα κυρίως στρατεύματα στην αριστερή πτέρυγα του ρωσικού στρατού και να του κόψει γραμμή επικοινωνιών και την υποχώρησης. Ωστόσο οι Κοζάκοι έπιασαν έναν αγγελιοφόρο που μετέφερε το αντίγραφο των διαταγών του Ναπολέοντα και ο Μπένιγκσεν διέταξε υποχώρηση στα βόρεια για να αποφύγει την παγίδα. Ο Βοναπάρτης ξεκίνησε μια πεισματική καταδίωξη του ρωσικού στρατεύματος το οποίο συνέχισε να υποχωρεί βορειότερα ώσπου ο Μπένιγκσεν αποφάσισε να σταθεί και να πολεμήσει στην περιοχή του Άιλαου όπου παρά την ήττα του προκάλεσε μεγάλες απώλειες στον στρατό του Ναπολέοντα με αποτέλεσμα ο πόλεμος να συνεχιστεί.

Στις 14 Ιουνίου 1807 τελικά νίκησε για δεύτερη φορά τους Ρώσους στην μάχη του Φρίντλαντ και στο Τίλσιτ συμφωνήθηκε εκεχειρία με τον τσάρο της Ρωσίας Αλέξανδρο Α' στις 26 Ιουνίου. Ο τσάρος αναγνώρισε την κυριαρχία του Ναπολέοντα στη δυτική Ευρώπη παραχωρώντας του την ρωσική Πολωνία. Μαζί με εδάφη που αποσπάστηκαν από την Πρωσία σχηματίστηκε το "μεγάλο δουκάτο της Βαρσοβίας", ένας ακόμα δορυφόρος του Παρισιού. Αν και δεν τους παραχωρήθηκε πραγματική αυτονομία οι Πολωνοί ήταν ευγνώμονες και έγιναν οι πιο πιστοί σύμμαχοι-υποτελείς της Γαλλίας. Στο Ρουρ επίσης οι πλέον υποτελείς Πρώσοι παραχώρησαν εδάφη (τελικά έχασαν πάνω από το 40% της επικράτειας τους) τα οποία μαζί με το Ανόβερο σχημάτισαν το βασίλειο της Βεστφαλίας, που δεν επιβίωσε του συνεδρίου της Βιέννης το 1815. Αυτός ο θρόνος δόθηκε στον μικρότερο αδελφό του Ναπολέοντα, τον Ζερόμ. Ο Βοναπάρτης βρισκόταν πλέον στο απόγειο της στρατιωτικής και πολιτικής ισχύος. Όμως οι γενικότερες μεταρρυθμίσεις του Ναπολέοντα υπήρξαν καθοριστικές για την Γερμανία. Οι εκατοντάδες πόλεις-κράτη καταλύθηκαν και απορροφήθηκαν από μεγαλύτερα κρατίδια κάτι που δεν άλλαξε με την ειρήνη του 1815. Οι ως τότε ονομαστικοί ηγεμόνες έγιναν επιτέλους απόλυτοι κύριοι στις επικράτειες τους. Το γεγονός αυτό, η ισχυρότερη από το 1815 Πρωσσία καθώς και ο εθνικισμός που προκάλεσε η γαλλική κατοχή διευκόλυναν την ενοποίηση της Γερμανίας λίγες δεκαετίες αργότερα. Λίγο καιρό μετά τελείωσε και ο ρωσοτουρκικός πόλεμος με ουσιαστική ήττα του Σουλτάνου.