Μέτριος Μαθητής

Ας φανταστούμε ένα αγρίμι, με άξεστους τρόπους, μιλώντας σπαστά γαλλικά, ντυμένο φτηνά, ριγμένο στο περιβάλλον της αριστοκρατικής νεολαίας της ηπειρωτικής χώρας, σχεδόν σα σε άλλο πλανήτη, να είναι εκεί για να δεχτεί παιδεία κατάλληλη με την υπόσταση του: έτσι θα πάρουμε μια ιδέα για την εντύπωση που προκάλεσε στους συμμαθητές του, όταν έφτασε, στις 15 Μαΐου του 1779, στη στρατιωτική σχολή της Μπριέν. Υπότροφος του βασιλιά (ο πατέρας του είχε εφοδιαστεί ένα πιστοποιητικό απορίας), ο νεαρός θα σπούδαζε έτσι στη μία από τις δώδεκα σχολές που προετοίμαζαν (σύντομα) τους γιους των αριστοκρατών για το στρατιωτικό επάγγελμα.

Εκεί, σ' αυτή τη μικρή κωμόπολη της Καμπανίας, ο θρύλος θα αντλήσει τα ωραιότερα στερεότυπα για την παιδεία και την εκπαίδευση του «παιδιού που ξεκίνησε από το τίποτα για να κυριεύσει τον κόσμο»; ο μοναχικός μαθητής που τον ενέπαιζαν για τον τονισμό στην προφορά των γαλλικών και το δυσπρόφερτο όνομά του (Ναπολεόνε που με δυσκολία μπορούσε να προφέρει ένρινα το τελικό «ν») οι καθηγητές που πρόβλεπαν ότι θα είχε το καλύτερο μέλλον (πόσοι από τους παλαιούς μας δασκάλους δεν έκαναν το ίδιο μιλώντας κάθε χρόνο για τους καλύτερους της τάξης;) ο ικανός για χάραξη στρατηγικής κατά τη διάρκεια ενός θρυλικού χιονοπόλεμου (όταν έχει χιόνι, όλα τα παιδιά παίζουν χιονοπόλεμο• απ' αυτό μέχρι την ένδειξη για πρώιμες στρατηγικές ικανότητες... πάει πολύ...). 

Η πραγματικότητα είναι πιθανώς λιγότερο χαριτωμένη από το θρύλο, γιατί επιμένει πολύ στην «εγκυκλοπαιδική» μόρφωση του Ναπολέοντα. Εάν πιστέψουμε τους λιβανιστές της, ο Ναπολέων πρέπει να τα είχε όλα διαβάσει, όλα αφομοιώσει. Υπερβάλλουν. Ήταν σίγουρα, όπως τόσοι μαθητές και ενήλικες της εποχής του, αχόρταγος αναγνώστης (του Πλάτωνα, του Κικέρωνα, του Φενελόν, του Βολταίρου, του Ρουσσώ, του Μποσυέ, για να μην παραθέσουμε κι άλλους) αλλά δεν εξάντλησε όλα τα θέματα. Αξιοποίησε τις ικανότητες της εξαιρετικής του μνήμης για να αφομοιώσει τα ισχυρά σημεία κάθε έργου.

Αν και οι καθηγητές τον επαινούσαν, είχε μέτρια αποτελέσματα στα γαλλικά (κακή σύνταξη, ορθογραφικά και γραμματικά κενά, λεξιλογικά λάθη), στα λατινικά και στη ρωμαϊκή φιλοσοφία. Δεν είχε ιδιαίτερη έφεση στις ξένες γλώσσες, εκτός των ιταλικών (αλλά ήταν γι' αυτόν «ξένη» γλώσσα;).

 Ευτυχώς, ήταν άριστος στα μαθηματικά (έστω κι αν δεν αναγραφόταν παρά μόνο μια φορά στην κατάσταση των βραβευμένων μαθητών σ' αυτό το μάθημα το 1873) και στην ιστορία (που χρησιμοποιούσε για να ερμηνεύσει το παρόν, αλλά επίσης σαν ανεξάντλητη δεξαμενή προτύπων για μίμηση). Ο μαθητής Βοναπάρτης βρισκόταν λοιπόν πάνω από το μέσο όρο, πέτυχε στις απολυτήριες εξετάσεις και κατάφερε να εισαχθεί στη στρατιωτική σχολή στο Παρίσι, όπου τον κατεύθυναν στο πυροβολικό, αφού ήταν καλός στα μαθηματικά. Πέρασε έτσι τους πρώτους δώδεκα μήνες στο Παρίσι, από τον Οκτώβριο του 1784 μέχρι τον Οκτώβριο του 1785.

Άνοδος στην εξουσία

Επιστρέφοντας στη Γαλλία, το μόνο που μπορούσε να κάνει επαγγελματικά ήταν να ενταχθεί και πάλι στις τάξεις του γαλλικού στρατού. Υπηρετούσε πλέον στη Νίκαια (Ιούνιος 1793) και σύντομα έδειξε την προτίμησή του στους Ιακωβίνους, το δημοφιλές πολιτικό μόρφωμα που είχε ξεπηδήσει από τη Γαλλική Επανάσταση.

Ήταν εξάλλου μια ταραγμένη περίοδος για τη χώρα: η Γαλλία είχε ανακηρύξει τη δημοκρατία της το 1792, τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της πολιτικής επανάστασης, και την επόμενη χρονιά θα αποκεφαλιζόταν ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΣΤ’. Ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος θα εγκαινίαζε όπου να ’ναι τη Βασιλεία του Τρόμου (1793-1794) και θα έστελνε στην γκιλοτίνα περισσότερους από 40.000 ανθρώπους, με τις κατακλυσμιαίες πολιτικές ζυμώσεις να παρουσιάζουν έτσι πρωτοφανείς ευκαιρίες αναρρίχησης σε φιλόδοξους πολίτες.

Τα γεγονότα αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά, αυτό που πρέπει ωστόσο να τονιστεί είναι όταν έχασε την εύνοια του Ροβεσπιέρου (ήταν από τα πρωτοπαλίκαρά του!), ο φέρελπις αξιωματικός συντάχθηκε με το μετριοπαθέστερο Διευθυντήριο (1795), σώζοντας μάλιστα αρκετές φορές την εύθραυστη Δημοκρατία από αντιδραστικές και αντι-επαναστατικές δυνάμεις που ζητούσαν την επιστροφή στο παλαιό φεουδαρχικό και μοναρχικό καθεστώς (όπως η κατάπνιξη της εξέγερσης των βασιλοφρόνων στο Παρίσι). Για τις δημοκρατικές του προσπάθειες, ο Ναπολέων τιμήθηκε με τη θέση του διοικητή του Στρατεύματος Εσωτερικού, την ίδια ώρα που λειτουργούσε πια ως σύμβουλος του Διευθυντηρίου σε στρατιωτικά θέματα.

Το 1796, ο Ναπολέων πήρε επιτέλους τη θέση που τόσο αποζητούσε, ως διοικητής δηλαδή της Στρατιάς της Ιταλίας. Η δύναμη των 30.000 αντρών ήταν ωστόσο παροπλισμένη, υποσιτισμένη και με φανερή δυσαρέσκεια προς το καθεστώς και ο Βοναπάρτης σύντομα θα έδειχνε τις οργανωτικές αρετές του, αλλάζοντας άρδην τη σύσταση και τη λειτουργία των δυνάμεών του. Αποτέλεσμα; Η Στρατιά της Ιταλίας να μετρήσει μια σειρά από εμφατικές νίκες κατά των Αυστριακών στην Ιταλία, που όχι μόνο επέκτειναν τη γαλλική κυριαρχία με την κατάκτηση νέων εδαφών, αλλά μετέτρεψαν και τον Βοναπάρτη στον πιο λαμπρό διοικητή του γαλλικού στρατού!

Και σαν να μην έφταναν οι τρομεροί του θρίαμβοι, το εθνικό του προφίλ τονώθηκε ακόμα περισσότερο όταν παντρεύτηκε την αριστοκράτισσα Ζοζεφίν ντε Μποαρνέ, χήρα του μεγάλου στρατηγού Αλεξάντρ ντε Μποαρνέ (που είχε χάσει το κεφάλι του στην γκιλοτίνα του Ροβεσπιέρου) και μητέρα δύο παιδιών (9 Μαρτίου 1796).

Αφού ξεπάστρεψε άλλον έναν εσωτερικό κίνδυνο, ένα ακόμα πραξικόπημα των βασιλοφρόνων δηλαδή, ο Ναπολέων έβαλε κατόπιν στο στόχαστρο τη Μέση Ανατολή, θέλοντας να υπονομεύσει την ευημερία της Βρετανικής Αυτοκρατορίας καταλαμβάνοντας την Αίγυπτο και διακόπτοντας έτσι τους εμπορικούς δρόμους Αγγλίας-Ινδίας.

Η στρατιωτική του εκστρατεία έμελλε ωστόσο να αποδειχθεί καταστροφική! Την 1η Αυγούστου 1798, ο στόλος του ναυάρχου Οράτιου Νέλσον αποδεκάτισε τις δυνάμεις του στη Μάχη του Νείλου, κάτι που κηλίδωσε τη δημόσια εικόνα του γάλλου διοικητή. Και σαν να μην έφτανε αυτό, Βρετανία, Αυστροουγγαρία, Ρωσία και Οθωμανική Αυτοκρατορία σχημάτισαν νέα συμμαχία κατά της Γαλλίας. Κι έτσι, την άνοιξη του 1799, οι γαλλικές δυνάμεις συντρίφτηκαν στην Ιταλία, αναγκάζοντας τη Γαλλία να αποχαιρετίσει έτσι το μεγαλύτερο μέρος της χερσονήσου.

Και στο εσωτερικό της Γαλλίας όμως τα πράγματα δεν πήγαιναν καλύτερα και τον Ιούνιο του 1799 ένα νέο πραξικόπημα κατέληξε με την ανάληψη της εξουσίας του Διευθυντηρίου από τους Ιακωβίνους. Τον Οκτώβριο ο Ναπολέων επέστρεψε στη Γαλλία και συνωμοτώντας με τον αβά Εμανουέλ Σεγιές, το νέο μεγάλο κεφάλι του Διευθυντηρίου, καταλήγουν σε σχέδιο για αντιπραξικόπημα που θα έφερνε τους δύο άντρες (και έναν ακόμα, τον Πιερ-Ροζέ Ντικό) στην εξουσία της χώρας…

Ναπολέων Α΄
Αυτοκράτορας των Γάλλων
Περίοδος εξουσίας	18 Μαΐου 1804 – 11 Απριλίου 1814 20 Μαρτίου 1815 – 22 Ιουνίου 1815
Προκάτοχος	Λουδοβίκος ΙΣΤ΄
Διάδοχος	Λουδοβίκος ΙΗ΄
Βασιλιάς της Ιταλίας
Περίοδος εξουσίας	17 Μαρτίου 1805 – 11 Απριλίου 1814
Προκάτοχος	Κάρολος Ε΄
Διάδοχος	Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄
Σύζυγος	Ιωσηφίνα ντε Μπωαρναί
Οίκος	Βοναπάρτη
Πατέρας	Κάρλος Βοναπάρτης
Μητέρα	Λετίτσια Ραμολίνο
Γέννηση	15 Αυγούστου 1769 Αζαξιό, Κορσική
Θάνατος	5 Μαΐου 1821 (51 ετών) Αγία Ελένη
Υπογραφή

Τίτλοι και προσφωνίσεις

• 1769 – περίπου 1795: Ευγενής Ναπολέων Βοναπάρτης
• περίπου 1795 – 1799: Ναπολέων Βοναπάρτης
• 12 Δεκεμβρίου 1799 – 18η Μαΐου του 1804: Ναπολέων Βοναπάρτης, Πρώτος Ύπατος της Γαλλικής Δημοκρατίας
• 18 Μαΐου 1804 – 11 Απριλίου 1814: Η Αυτού Αυτοκρατορική Μεγαλειότητα, Αυτοκράτορας των Γάλλων
• 17 Μαρτίου 1805 – 11η Απριλίου 1814: Η Αυτού Αυτοκρατορική και Βασιλική Μεγαλειότητα, Αυτοκράτορας των Γάλλων, Βασιλιάς της Ιταλίας
• 11 Απριλίου 1814 – 20 Μαρτίου 1815: Η Αυτού Αυτοκρατορική Μεγαλειότητα, Κυρίαρχος της νήσου Έλβα
• 20 Μαρτίου του 1815 – 22, Ιουνίου 1815: Η Αυτού Αυτοκρατορική Μεγαλειότητα, Αυτοκράτορας των Γάλλων

Ναπολεόντειος Κώδικας

Ο Ναπολέων επέβαλε μια σειρά νομοθετικών, διοικητικών και θεσμικών μέτρων που διαμόρφωσαν καθοριστικά το χαρακτήρα της Γαλλίας και γενικότερα της Ευρώπης. Ίσως η πιο σημαντική είναι ο Ναπολεόντειος Κώδικας του1807. Μέχρι τότε το νομικό πλαίσιο στη Γαλλία ήταν χαώδες. Αφενός η χώρα ήταν διαιρεμένη μεταξύ Βορρά (όπου επικρατούσε το ρωμαϊκό δίκαιο) και Νότου (όπου επικρατούσε το εθιμοτυπικό δίκαιο). Αφετέρου, η Γαλλική Επανάσταση είχε αφήσει πληθώρα νόμων πολλοί από τους οποίους δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, συμβάλλοντας περαιτέρω στη νομική σύγχυση που επικρατούσε στη χώρα. Ο Ναπολεόντειος Κώδικας απλοποίησε σημαντικά το νομικό πλαίσιο και επιπλέον, εφόσον ήταν γραμμένος σε απλή γλώσσα και απέφευγε την ειδική νομική ορολογία, μπορούσε να γίνει εύκολα κατανοητός από το μέσο Γάλλο. Ο ίδιος ο Βοναπάρτης είπε εξόριστος πλέον για τον Κώδικα: «Η πραγματική μου δόξα δεν είναι ότι κέρδισα 40 μάχες [...] Το Βατερλώ θα σβήσει την ανάμνηση τόσων πολλών νικών [...] Αυτό που τίποτα δεν μπορεί να καταστρέψει, αυτό που θα ζει για πάντα, είναι ο Κώδικας μου.»

Εξορία και θάνατος

Ο Ναπολέων προσπάθησε άστοχα να διαφύγει στην Αμερική, αλλά πιθανόν προδόθηκε και τελικά παραδόθηκε στους Άγγλους. Εξορίστηκε στο νησί Αγία Ελένη στον κόλπο της Γουινέας, όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του στις 5 Μαΐου του 1821 και ώρα 5:49μμ. Ο Θοδωρής Κ. στο έργο του "Η Εξορία" αναφέρει χαρακτηριστικά, πως κατά την παραμονή του στον τόπο εξορίας, του ζητήθηκε να επιλέξει ένα φαγητό το οποίο και θα τρώει καθ'όλη τη διάρκεια της εξορίας του. Ο Ναπολέων εύστροφα επέλεξε ως μοναδικό φαγητό το αρνί, από το οποίο και καθημερινά επέλεγε διαφορετικό μέρος για τη διατροφή του, παίρνοντας έτσι ποικιλία θρεπτικών ουσιών. Ο θάνατός του αποδίδεται μάλλον σε καρκίνο του στομάχου καθώς ήδη από την εποχή του Βατερλώ υπέφερε τακτικά από σοβαρούς στομαχικούς πόνους με δευτερεύουσα αιτία το δηλητήριο που είχε πάρει κατά την απόπειρα αυτοκτονίας του μετά την παραίτησή του, του οποίου η επίδραση ήταν μακρόχρονη.

Πόλεμος του Ζ΄ Συνασπισμού

Στις 26 Φεβρουαρίου του 1815 ο Ναπολέων δραπέτευσε από την Έλβα και αποβιβάστηκε στην Γαλλία την 1η Μαρτίου. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΗ΄ έστελνε συνεχώς στρατεύματα για να τον συλλάβουν αλλά ο αυτοκράτορας εκμεταλλευόμενος την γοητεία της προσωπικότητάς του στρατολογούσε αυτές τις δυνάμεις στο πλευρό του ενώ όπου και αν πήγαινε γινόταν δεκτός με αλαλαγμούς θριάμβου. Σύντομα εισήλθε στο Παρίσι συνοδευόμενος από ζητωκραυγές ανακτώντας τον θρόνο της Γαλλίας. Ωστόσο δεν είχε την ίδια υποστήριξη από τους περισσότερους στρατάρχες του. Ένας από τους καλύτερους στρατάρχες του, ο Αντρέ Μασσενά απέρριψε τις προτάσεις του ή ο πρώην ικανότατος επιτελάρχης Λουί Αλεξάντερ Μπερτιέ αρνήθηκε να τον ακολουθήσει και λίγο αργότερα δολοφονήθηκε ή αυτοκτόνησε. Την θέση του επιτελάρχη ανέλαβε ο στρατάρχης Σουλτ. Τις υπηρεσίες τους προσέφεραν οικειοθελώς οι στρατάρχες Λουί Νικολά Νταβού και Γκρουσύ αλλά στον πρώτο ανατέθηκε το υπουργείο πολέμου και κρατήθηκε μακρυά από το μέτωπο ενώ ο πολύ κατώτερός του, Γκρουσύ, τέθηκε επικεφαλής της δεξιάς πτέρυγας του "Στρατού του Βορρά" .

Παρ' όλα αυτά ο Ναπολέων οδήγησε 120.000 στρατιώτες στο Βέλγιο για να αντιμετωπίσει τους 134.000 Πρώσους υπό τον Μπλύχερ και τους 106.000 στρατιώτες υπό τον Δούκα του Ουέλινγκτον πριν ενισχυθούν από τις συμμαχικές στρατιές του Σβάρτσερνμπεργκ και τους Μπαρκλάι ντε Τόλλυ. Ο Γάλλος αυτοκράτορας σκόπευε να κρατήσει τους συμμαχικούς στρατούς χωρισμένους και να καταστρέψει τον καθένα ξεχωριστά. Έτσι την 15η Ιουνίου διέσχισε τον Σραλουά, παρέταξε τις δυνάμεις του ανάμεσα στους στρατούς του Ουέλινγκτον και του Μπλύχερ και χώρισε την στρατιά του σε τρία μέρη: την αριστερή πτέρυγα την έδωσε στον στρατάρχη Νεΰ, την δεξιά πτέρυγα την έδωσε στον στρατάρχη Γκρουσύ ενώ το κέντρο το έθεσε υπό προσωπική δίοικηση. Έτσι την 16η Ιουνίου ο αυτοκράτορας με το κέντρο και την δεξιά πτέρυγα (76.000 στρατιώτες) στράφηκε εναντίον του Μπλύχερ, που είχε στρατοπεδεύσει στο Λινύ (νοτιοανατολικά των Βρυξελλών) με 85.000 στρατιώτες, με σκοπό να καταστρέψει ολοσχερώς τον πρωσικό στρατό και ύστερα να στραφεί με όλες του τις δυνάμεις εναντίον των Βρετανών. Όμως για να καταστρέψει τον Μπλύχερ έπρεπε να κρατήσει σε απόσταση τον Ουέλινγκτον τον οποίο ανέλαβε ο στρατάρχης Νεΰ με την αριστερή πτέρυγα στο Κατρ-Μπρας (νότια των Βρυξελλών). Αποστολή του τελευταίου ήταν να καταλάβει τους δρόμους που οδηγούσαν στο Λινύ, να στείλει τον Α΄ Σώμα υπό τον στρατηγό Ντ' Ερλόν για να κόψει την γραμμή υποχώρησης των Πρώσων και φυσικά να κρατήσει σε απόσταση τους Βρετανούς. Δυστυχώς για τους Γάλλους ο Νεΰ απέτυχε στις περισσότερες αποστολές του. Πρώτον απέτυχε να κρατήσει τους δρόμους του Κατρ-Μπρας και το σημαντικότερο ότι δεν έστειλε στον Ναπολέοντα τις ενισχύσεις που χρειαζόταν για να επιτύχει μια αποφασιστική νίκη εναντίον των Πρώσων. Παρ' όλα αυτά ο Νεΰ κατάφερε να κρατήσει σε απόσταση τους Βρετανούς. Από την άλλη ο Ναπολέων κατάφερε να νικήσει τους Πρώσους στην μάχη του Λινύ (16 Ιουνίου 1815) αλλά με τον δρόμο της υποχώρησης ελεύθερο οι τελευταίοι απέφυγαν την αποφασιστική ήττα. Ωστόσο άλλη μια ευκαιρία για την ολοκληρωτική καταστροφή των Πρώσων χάθηκε όταν ο Ναπολέων δεν διέταξε άμεσα την καταδίωξή τους αλλά έστειλε 12 ώρες αργότερα τον στρατάρχη Γκρουσύ με την δεξιά πτέρυγα (33.000 στρατιώτες) να τους επιτηρεί και να τους εμποδίσει να ενωθούν με τους Βρετανούς. Παρόμοιο λάθος διέπραξε και ο στρατάρχης Νεΰ που μετά την στρατηγική νίκη του στην μάχη του Κατρ-Μπρας (16 Ιουνίου 1815) δεν καταδίωξε τους Άγγλους, κάτι που επέτρεψε στον Ουέλινγκτον να υποχωρήσει με τάξη και να επιλέξει το έδαφός του για την επερχόμενη αποφασιστική μάχη. Έτσι στις 13:00 μ.μ της 17ης Ιουνίου ο Ναπολέων ενώθηκε με την αριστερή πτέρυγα του Νεΰ, δημιουργώντας ένα στράτευμα 74.000 στρατιωτών με 246 κανόνια, και κατεδίωξαν τον Ουέλινγκτον ο οποίος οχύρωσε τους 68.000 στρατιώτες του και τα 156 κανόνια του στον λόφο του Αγίου Ιωάννη, νότια του χωριού Βατερλώ, όπου ήλπιζε να συγκρατήσει τον Ναπολέοντα μέχρι να φτάσει ο Μπλύχερ με τουλάχιστον ένα Σώμα Στρατού για να τον ενισχύσει. Την 18η Ιουνίου ο Ναπολέων έκανε άλλο ένα μεγάλο λάθος και καθυστέρησε να ξεκινήσει την μάχη περιμένοντας να στεγνώσει το έδαφος από μια καταιγίδα της προηγούμενης ημέρας. Ταυτόχρονα ο Γκρουσύ είχε εμπλακεί σε μια αψιμαχία στηνΒαβρ με την πρωσική οπισθοφυλακή, νομίζοντας όμως πως πολεμούσε τον κύριο πρωσικό στρατό ο οποίος την ίδια ώρα πορευόταν προς το Βατερλώ. Τελικά η περίφημη μάχη του Βατερλώ ξεκίνησε στις 11:35 μ.μ και μέχρι τις 18:00 μ.μ οι Γάλλοι είχαν πάρει το πάνω χέρι. Την κρίσιμη στιγμή της μάχης όμως έφθασε ο Μπλύχερ με τους 50.000 Πρώσους και μετά από σφοδρή μάχη ο γαλλικός στρατός τράπηκε σε άτακτη φυγή αφήνοντας 48.000 νεκρούς,τραυματίες και αιχμαλώτους.

Ο Ναπολέων μετά την ήττα στο Βατερλώ διέφυγε άτακτα προς το Παρίσι όπου και παραιτήθηκε την 22η Ιουνίου ενώ τον Ιούλιο του 1815 οι Σύμμαχοι μπήκαν στο Παρίσι και υπογράφτηκε η δεύτερη συνθήκη του Παρισιού όπου η Γαλλία πλήρωνε τεράστια πολεμική αποζημίωση και υποχρεωνόταν να επιστρέψει όλα τα έργα τέχνης που είχε πάρει ο Ναπολέων στους προηγούμενους πολέμους ενώ στον θρόνο της Γαλλίας επέστρεψε ο Λουδοβίκος ΙΗ΄.

Δύο μήνες πριν την μάχη του Βατερλώ ο στρατάρχης Μυρά που έχασε τον θρόνο του στην Νάπολη με το Συνέδριο της Βιέννης έκανε μια προσπάθεια να τον ανακτήσει αλλά οι πολυάριθμοι Αυστριακοί τον νίκησαν και ο ίδιος διέφυγε στην Κορσική με 600 άνδρες. Λίγο καιρό αργότερα ξαναπροσπάθησε αλλά αυτή την φορά το πλήθος υποστήριζε την βουρβονική δυναστεία της Νάπολης και σύντομα οι Αυστριακοί τον συνέλλαβαν και τον εκτέλεσαν.